Küresel Telif Gelirleri Rekor Kırdı, Tartışmalar Alevlendi

CISAC’ın 2025 raporuna göre 2024’te yaratıcıların telif gelirleri %6,6 artarak 13,97 milyar euroya ulaştı. Yapay zekâ ise yeni tehdit olarak öne çıktı.

Uluslararası Besteciler ve Yazarlar Dernekleri Konfederasyonu (CISAC), 2025 Küresel Tahsilat Raporu’nu yayımladı. 111 ülkedeki 228 telif toplama kuruluşundan elde edilen verilere göre, 2024 yılında yaratıcılar için toplanan toplam telif gelirleri yüzde 6,6 artarak 13,97 milyar euro ile rekor kırdı.

Artışın en büyük nedeni dijital gelirlerdeki yükseliş oldu. Dijital gelirler yüzde 11,2 artarak ilk kez 5 milyar avroyu geçti. Böylece dijital platformlar, küresel toplam gelirlerin üçte birinden fazlasını oluşturdu. 2015’ten bu yana dijital gelirlerde yüzde 596,2’lik artış kaydedildi.

CANLI PERFORMANSLAR VE ARKA PLAN MÜZİĞİ GELİRLERİ ARTTI

Canlı etkinliklerden ve mekan lisanslarından elde edilen “canlı ve arka plan” gelirleri 2024’te yüzde 9,6 artarak 3,5 milyar euroya ulaştı. Televizyon ve radyo yayıncılığı gelirlerinde ise daha sınırlı bir toparlanma yaşandı.

CISAC Genel Direktörü Gadi Oron, sonuçların “yaratıcıların dayanıklılığını ve kolektif hak yönetiminin gücünü” gösterdiğine değindi. Ancak Oron, yapay zekanın yaratıcı sektör için ciddi riskler taşıdığına dikkat çekti. Gadi Oron konuya ilişkin şu ifadeleri kullandı:

“Yapay zeka sadece yeni bir dağıtım aracı değil, aynı zamanda yaratıcı eserleri taklit eden bir teknoloji. Uygun şeffaflık ve lisanslama mekanizmaları olmadan yaratıcı emeğin temelini tehdit ediyor.”

YAPAY ZEKA YARATICILARIN GELİRİNİ YÜZDE 25 AZALTABİLİR

CISAC, lisanssız çalışan üretken yapay zekanın önlem alınmazsa her yıl yaratıcıların gelirlerinin yüzde 25’ine denk gelen 8,5 milyar euroyu ortadan kaldırabileceği uyarısında bulundu.

Kuruluş, yapay zeka platformları için şeffaflık ve lisans zorunluluğu çağrısı yaptı. GenAI pazarının 2028’e kadar 64 milyar euroya ulaşması bekleniyor.

CISAC Yönetim Kurulu Başkanı Dean Ormston, “Küresel dijitalleşme çağında yaratıcıların doğru şekilde ücretlendirilmesi her zamankinden daha önemli” derken, CISAC Başkanı ve ABBA’nın kurucularından Björn Ulvaeus, şunları söyledi:

“2024’te rekor telif gelirleri elde edildi. Ancak yapay zekânın yükselişi, ilerleme ile yıkımın bir arada var olabileceğini gösteriyor. Yaratıcılığın geleceği, bu iki gerçeği nasıl dengeleyeceğimize bağlı.”

BÖLGESEL SONUÇLAR

• Avrupa: 7,6 milyar euro (+%6,7) – Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya liderliğinde.
• Kuzey Amerika: 3,5 milyar euro (+%10) – Dijital gelir ve canlı etkinliklerde güçlü artış.
• Asya-Pasifik: 1,9 milyar euro (+%3) – Hindistan, Çin ve Güney Kore’de dijital büyüme.
• Latin Amerika ve Karayipler: 786 milyon euro (–%0,6) – İki yıl süren hızlı büyümenin ardından dengelenme.
• Afrika: 90 milyon euro (+%14,2) – Yayıncılık ve canlı performans gelirlerinde artış.

MÜZİK SEKTÖRÜNDE DİJİTAL LİDERLİK

Müzik, 2024’te toplam 12,59 milyar euro ile tüm telif gelirlerinin yüzde 90’ını oluşturdu. Müzikte dijital gelirler yüzde 10,8 artışla 5 milyar euroya ulaşarak toplamın yüzde 39,8’ini kapsadı.

Canlı performanslar, etkinlik lisanslamaları ve mekan gelirleri ise 3,5 milyar euroya ulaştı.