Sanatçı Örgütlerinden AB’ye Uyarı: “Yapay Zeka Yasası Yaratıcıları Korumakta Yetersiz”

Avrupa Besteci ve Söz Yazarı Birliği (ECSA) ile Avrupa Yazarlar ve Besteciler Dernekleri Grubu (GESAC), yapay zeka modellerinin eğitimi için kullanılan müzik, kitap, film ve diğer eserlerde hak sahiplerinin rızası ve telif ödemesi olmadan kullanımın devam ettiğini belirtiyor. Uzmanlara göre, mevcut düzenleme sanatçılara çalışmalarının yapay zeka şirketleri tarafından kullanılması halinde etkili bir itiraz veya telif talebi mekanizması sunmuyor.

ECSA Genel Sekreteri Marc du Moulin, “Üyelerimizin eserleri şeffaflık, rıza ve telif olmadan kullanılmamalı. Ancak yasa, bu güvenceleri sağlamıyor,” dedi. Du Moulin, AB telif yasaları gereği içerik sahipleri haklarını açıkça saklı tutmadıkça, eserlerinin metin ve veri madenciliği yoluyla kullanılabileceğini, bu durumun ise sanatçıların kontrolünü fiilen ortadan kaldırdığını ifade etti.

Geriye Dönük Koruma Yok
Yasa, yapay zeka sistemlerini risk seviyelerine göre sınıflandırıyor ve telifli verilerin kullanımına ilişkin özetlerin yayımlanmasını şart koşuyor. Ancak Du Moulin, bu şeffaflık maddelerinin sadece gelecekteki kullanımları kapsadığını, halihazırda eğitim verisi olarak kullanılan eserler için telif hakkı talebinin mümkün olmadığını vurguladı:
“Geçmişte kullanılan her eser, yapay zeka şirketleri için bedava bir öğle yemeği.”

GESAC Genel Müdürü Adriana Moscono ise üyelerinin bireysel olarak şirketlerle iletişime geçip lisans talep ettiklerini ancak çoğu zaman yanıtsız kaldıklarını söyledi. “Telif haklarına saygı ve lisans alma ihtiyacı reddediliyor. Avrupa Komisyonu lisanslamayı teşvik etmeli,” dedi.

Komisyonun Tutumu
Avrupa Komisyonu, yasa ile mevcut AB telif mevzuatının değişmediğini, yapay zeka sağlayıcılarının hak sahiplerine saygı göstermesi gerektiğini belirtiyor. Komisyon sözcüsü Thomas Regnier, ihlallerin özel olarak çözülebileceğini ifade etti.

Buna karşın sanatçı örgütleri, Komisyon’dan telif hakkı koruması ve kullanılmış içeriklerin kaldırılması konularında açık kurallar talep ediyor. Ayrıca yapay zeka şirketlerinin sanatçı örgütleriyle toplu lisans görüşmeleri yapmasının zorunlu hale getirilmesini istiyor.

Dava Süreçleri Başladı
Almanya Müzikal İcra ve Mekanik Haklar Derneği (GEMA), OpenAI ve Suno AI’a karşı iki telif davası açtı. Kararların, yapay zeka şirketlerinin telif yasalarına ne ölçüde uyacaklarını belirlemede emsal oluşturabileceği belirtiliyor.

Yeni kurulan yapay zeka şirketleri, 2026’ya kadar yasa hükümlerine uyum sağlamak zorunda. AB’de halihazırda faaliyet gösterenler için bu süre 2027’ye kadar uzatıldı.